လောက

ဘာသာအစုအဖွဲ့တွေ လွှမ်းမိုးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ မွန်းကြပ်စွာအသက်ရှင်နေရတဲ့ ကျနော်တို့တွေအတွက်၊ ဘာသာတရားတွေကို မျက်လုံးမှိတ်ပြီး ရှိခိုးနေသူတွေကို လှောင်ပြောင်၊ ဟာသလုပ်၊ make fun of လုပ်ရတာ စိတ်ဒါဏ်ရာ၊ စိတ်နာကြင်မှုတွေကို ခေတ္တဖြေသိမ့်၊ မေ့ပျောက် စိတ်ထွက်ပေါက်မှုတစ်ခုကို ရပေမယ့်၊ သူတို့တတွေကို အမှန်တကယ်နားလည်ဖို့ကို အဟန့်အတားဖြစ်စေတယ်လို့မြင်တယ်။

ဘာကြောင့်လူတွေ ဒီလိုအပြုအမှုမျိုးလုပ်ရတာလဲဆိုတာ အရင်းအမြစ်ကနေ ကိုယ်တိုင် နားလည်မှ အဲ့ဒီအတွက် ကိုယ်တိုင် တစ်ခုခုလုပ်လို့ရမှာ၊ ကိုယ်လက်ရှိ ရောက်နေတဲ့ နေရာ၊ အသက်ရှင်နေတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှာ အပြောင်းအလဲတစ်ခုကို contribute လုပ်နိုင်မှာမဟုတ်လား?

အလှောင်ခံရလို့၊ ရှက်ပြီ၊ သိမ်ငယ်ပြီး၊ ဒါမှမဟုတ် ဒေါသထွက်ပြီး မိမိယုံကြည်ချက်တွေကို ပြန်ပြီး ဆန်းစစ်သုံးသပ်တာက ဖြစ်နိုင်ခြေနဲတယ်လို့မြင်တယ်။ စိတ်ရဲ့ သဘောသဘာဝက မိမိအတိုက်အခိုက်ခံနေရပြီလို့ခံစားရရင်၊ အလိုအလျှောက် ဒေါသနဲ့ ပြန်တုံ့ပြန်တတ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီလို စိတ်အခြေအနေမှာ မိမိအယူအဆတွေကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်ဖို့ ခက်ခဲတတ်ပါတယ်။

ဘဝပေးအခြေအနေအရ ဒီလို လွှမ်းမိုးမှု တွေအောက်မှာ ရှင်သန်ခဲ့ရလို့၊ အတွေးအခေါ်တွေ အတင်းသွတ်သွင်းခံရလို့ ဘာသာတရားတွေကို ကိုးကွယ်နေကြတာမှန်ပေမယ့်.. ဘာသာအသင်းအဖွဲ့တွေအပေါ်မှာ အားကိုးရှာတတ်တဲ့ လူတွေရဲ့အပြုအမှုတွေဟာ အပေါယံ မြင်ရတဲ့ ရုပ်ရဲ့ အကြောင်းတရားတွေထက်ပိုပြီး နက်ရှိုင်းတဲ့ အကြောင်းအရာတွေရှိနေသေးတယ်လို့မြင်ပါတယ်။ 

၁။ လှောင်ပြောင်ခြင်းရဲ့ အရင်းအမြစ်

လူတွေဟာ သူတို့ထက် အားကောင်းတဲ့ စနစ် (သို့) ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုကို မျက်နှာချင်းဆိုင်ဖြစ်တဲ့အခါ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကာကွယ်မှု (Psychological Defense Mechanism) အဖြစ် လှောင်ပြောင်တတ်ကြပါတယ်။ ဒါဟာ သူတို့ရဲ့ မစွမ်းမနိုင်မှု၊ ကြောက်ရွံ့မှု၊ ဒါမှမဟုတ် လွတ်မြောက်လိုစိတ်ကို ဖုံးကွယ်ဖို့ လုပ်ဆောင်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုပါ။

• ဥပမာ: ဘာသာရေးစနစ်က လူတွေရဲ့ လွတ်လပ်မှုကို ဖိနှိပ်တယ်လို့ ခံစားရရင်၊ ထိုစနစ်ကို လှောင်ပြောင်ခြင်းဖြင့် စိတ်ထဲက ဒေါသ၊ မျှော်လင့်ချက်မဲ့မှုကို ထုတ်လွှတ်ပါတယ်။
• အကျိုးဆက်: ဒီလိုတုံ့ပြန်မှုက ခဏတာ စိတ်သက်သာရာရစေပေမယ့်၊ လက်တွေ့မှာ ပဋိပက္ခကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေပြီး အပြန်အလှန် နားလည်မှုကို ပိတ်ဆို့တတ်ပါတယ်။

---

၂။ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပြောင်းလဲဖို့ ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်သင့်သလဲ?

အပြောင်းအလဲကို စတင်ဖို့ဆိုရင် “အမြစ်ကို နားလည်ခြင်း” နဲ့ “အပြုသဘော ဆောင်သော စကားဝိုင်း” တွေက အဓိကကျပါတယ်။

• (က) နားလည်မှုကို အခြေခံပါ:
  ဘာသာရေးကို ကိုးကွယ်သူတွေရဲ့ စိတ်ထဲက လိုအပ်ချက်ကို မေးခွန်းထုတ်ပါ။
  • သူတို့အတွက် ဘာသာရေးဟာ ဘဝအဓိပ္ပာယ်၊ လုံခြုံမှု၊ ဒါမှမဟုတ် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ ဆက်သွယ်မှုလား?
  • ဖိနှိပ်မှုအောက်မှာ ဘာသာရေးကို အားကိုးရခြင်းရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြောင်းရင်း (ဥပမာ – မျှော်လင့်ချက်ရှာဖွေခြင်း၊ ကြောက်ရွံ့မှုကို ထိန်းချုပ်ခြင်း) ကို သိအောင်လုပ်ပါ။
• (ခ) ပညာပေးခြင်းနဲ့ စကားဝိုင်းဖန်တီးပါ:
  • လှောင်ပြောင်ခြင်းအစား၊ လူတွေရဲ့ ယုံကြည်ချက်တွေကို အမေးအမြန်းနဲ့ ဆန်းစစ်တတ်တဲ့ ဉာဏ်ရည် (Critical Thinking) ကို မြှင့်တင်ပါ။
  • ဥပမာ: “ဘာကြောင့် ဒီယုံကြည်ချက်ကို ကိုင်စွဲထားတာလဲ?” ဆိုတဲ့ မေးခွန်းမျိုးကို မျှဝေစဉ်းစားဖို့ ဖိတ်ခေါ်ပါ။
  • အနုပညာ၊ စာပေ၊ ဒဿနိကဗေဒ တွေကတစ်ဆင့် လူတွေရဲ့ အတွေးအမြင်ကို စနစ်တကျ စိုက်ပျိုးပါ။
• (ဂ) ကိုယ်တိုင်က စံပြဖြစ်အောင်နေပါ:
  • သင့်ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ကြည့်ပြီး အခြားသူတွေ အတုယူလာအောင် သည်းခံမှု၊ နားလည်မှု၊ နဲ့ ဆွေးနွေးလိုစိတ် တွေကို ပြသပါ။
  • “ငါတို့ မတူကွဲပြားပေမယ့် အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်နိုင်တယ်” ဆိုတဲ့ လူမှုစည်းကမ်းကို တည်ဆောက်ပါ။

---

၃။ ဘာသာရေးကို ကိုးကွယ်ခြင်းရဲ့ နက်ရှိုင်းသော အကြောင်းရင်း

လူတွေဟာ ဘာသာတရားကို အပေါ်ယံအားကိုးရာမျှသာမက၊ အောက်ပါအကြောင်းရပ်တွေကြောင့် ဆက်စပ်နေပါတယ်။

• အသိပညာ/အတွေ့အကြုံချို့တဲ့မှု: လူ့ဘဝရဲ့ ရှုပ်ထွေးမှုတွေ (သေခြင်း၊ ဝိဉာဉ်ရေးရာ၊ မတရားမှု) ကို ရှင်းပြနိုင်ဖို့ ဘာသာရေးကို အားကိုးခြင်း။
• လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ သမိုင်းဆိုင်ရာ မျှော်လင့်ချက်: ဘိုးဘွားစဉ်ဆက်က လက်ဆင့်ကမ်းလာတဲ့ ဓလေ့တွေကို စွန့်လွှတ်ဖို့ ကြောက်ရွံ့ခြင်း။
• စိတ်ချမ်းသာမှုရှာဖွေခြင်း: ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ကြမ်းတမ်းမှုကနေ လွတ်မြောက်ဖို့ ဝိဉာဉ်ရေးကို အကူအညီတောင်းခြင်း။

---

၄။ သင့်အနေနဲ့ ဘာလုပ်နိုင်မလဲ?

• အသိဉာဏ်ပညာကို မျှဝေပါ: စာအုပ်စာပေ၊ အတွေးအမြင်တွေကို လူငယ်တွေနဲ့ မျှဝေပါ။
• ပဋိပက္ခကို ပြေလည်စေမယ့် နည်းလမ်းရှာပါ: လှောင်ပြောင်ခြင်းက သူ့အလိုလို ပြန်လည်တုံ့ပြန်မှုဖြစ်ပေမယ့်၊ စနစ်တကျ ဆွေးနွေးမှုက ပိုအကျိုးရှိပါတယ်။
• အာဏာနဲ့ လွှမ်းမိုးမှုကို ပြန်မေးခွန်းထုတ်ပါ: “ဘာကြောင့် ဒီစနစ်က လူတွေကို ဒုက္ခပေးနေရတာလဲ?” ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို လူအများနဲ့ ဆွေးနွေးပါ။

---

အဆုံးသတ်အနေနဲ့

လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ အပြောင်းအလဲဆိုတာ နှေးကွေးပြီး စိတ်ရှည်ရှည်နဲ့ လုပ်ဆောင်ရတာပါ။ ဒါပေမယ့် သင့်ရဲ့ သိမြင်နားလည်မှု၊ စာနာမှုနဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေက တစ်စတစ်စ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
“အမှန်တရားကို ရှာဖွေခြင်းဟာ မိမိကိုယ်ကို စတင်ပြီး အခြားသူတွေဆီ ပျံ့နှံ့သွားတတ်ပါတယ်” ဆိုတဲ့ အတွေးနဲ့ အားတင်းပါ။